مفاهیم حقوقی

لایحه مکتوبی از طرف اصحاب دعواست که پس از تشکیل پرونده در مقام دفاع یا درخواست به مرجع رسیدگی کننده داده می شود. مفاد لایحه در مقام درخواست می تواند یک تقاضای ساده همچون اعلام وکالت، اعلام رفع نقص یا تقاضای دستور جهت مطالعه پرونده باشد، اما لایحه در مقام دفاع یا لایحه ی دفاعیه به طور معمول حاوی شرح ماوقع و استدلالات ِحقوقی، به منظور اثبات حقانیت است.

لوایحی که در دعاوی حقوقی ضمیمه دادخواست تجدیدنظر یا فرجام شده یا در دعاوی کیفری درمقام اعتراض به رای تهیه و تقدیم مرجع قضایی می گردند، لایحه ی اعتراضیه نام دارند؛ اما از لحاظ محتوایی مانند لایحه ی دفاعیه می باشند.

در نظام قضایی ما فرصت دفاعیات شفاهی بسیار کمتر از دفاعیات کتبی است. به طور مثال در مراجعی همچون دادگاه های تجدیدنظر، دیوان عالی کشور و دیوان عدالت اداری اصل بر عدم تشکیل جلسه بوده و اغلب رسیدگی ها تنها با تبادل لوایح صورت می گیرد. بنابراین نقش و جایگاه «لایحه» در رسیدگی قضایی بسیار مهم و انکار ناپذیر است.

گذشته از آن در رسیدگی های حضوری اصحاب دعوا (به عکس تبادل لوایح) قبل از سخن گفتن فرصت چندانی برای فکر کردن ندارند.

همچنین چه بسا در  رسیدگی های حضوری شخص به دلیل عدم بهره مندی از فن بیان و سخنوری یا ترس از سخن گفتن در میان جمع نتواند دفاع لازم را انجام دهد. اما با ارائه یک لایحه ی کامل و مستدل حق مطلب را ادا نموده و پیروز شود. بنا بر آنچه گفتیم شکی باقی نمی ماند که لایحه از مهمترین عناصر موثر در پرونده است. نوشتن یک لایحه ی خوب و تاثیر گذار علاوه بر دانش حقوقی نیاز به رعایت قواعد خاصی است. کتاب آیین نگارش و نحوه ی تنظیم لایحه ی دفاعیه به قلم آقای محمد شعبانی مدیریت محترم موسسه حقوقی «معین حق» که توسط انتشارات مرسل چاپ شده است، به بیان این قواعد و ریزه کاری ها پرداخته است. لذا پیشنهاد می گردد چانچه دانش حقوقی دارید، با مطالعه این کتاب و رعایت قواعد مندرج در آن، لایحه ی خود را تنظیم نمایید. در غیر این صورت لایحه ی خود را با کمک یک وکیل متبحر (که علاوه بر دانش حقوقی تبحر لازم در زمینه لایحه نویسی را داشته باشد،) تهیه و تنظیم نمایید.